همه ما، از نوزادان گرفته تا نوجوانان و سالمندان، آروغ می زنیم. این یک پدیده طبیعی است، به خصوص بعد از غذا خوردن، و نتیجه هوای بلعیده شده است که از معده یا روده کوچک به سمت بالا برمی گردد و از بدن خارج می شود. اما اگر این رفتار روزمره بعد از چند آروغ برطرف نشد یا متوجه شدید که تمام روز آروغ می زنید، حتی زمانی که مدتی است چیزی نخورده اید، ممکن است نشانه ای از مشکل دیگری باشد، همانطور که دکتر اندرو باکسر، متخصص گوارش در انجمن گوارش نیوجرسی در کلیفتون، نیوجرسی، می گوید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید :
“آروغ زدن مداوم یا بیش از حد می تواند نشانه ای از اختلالات گوارشی باشد، یا ممکن است نتیجه از بین رفتن تعادل باکتری های روده یا تغییراتی در عادات غذایی باشد.” ما با کارشناسان خود در مورد اینکه چه مقدار آروغ زدن بیش از حد است، دلایلی که می تواند افزایش آروغ زدن را توضیح دهد و اینکه چه زمانی باید با پزشک خود مشورت کنید، صحبت کردیم.
چه مقدار آروغ زدن بیش از حد است؟
طبق گفته دکتر بابک فیروزی، متخصص گوارش در مرکز پزشکی اورنج کوست مموریال‌کر در فونتین ولی، کالیفرنیا، هیچ معیار یا تعریفی استاندارد برای اینکه چه مقدار آروغ زدن بیش از حد محسوب می‌شود وجود ندارد. این بیشتر به این بستگی دارد که چقدر آروغ زدن را متوجه می‌شوید، آیا باعث ناراحتی می‌شود و چگونه بر زندگی روزمره شما تأثیر می‌گذارد.
او می‌گوید: “اگر آروغ زدن به حدی شدید شود که بر فعالیت‌های معمول شما تأثیر بگذارد، این نشان می‌دهد که بیش از حد است.”
علل آروغ زدن بیش از حد
اینها برخی از شرایط یا رفتارهایی هستند که به گفته کارشناسان ما می‌توانند منجر به مقدار نامطلوبی از آروغ زدن شوند:
رفلاکس اسید
طبق گفته انجمن گوارش آمریکا، رفلاکس اسید زمانی رخ می‌دهد که محتویات معده شما – عمدتاً غذای هضم نشده و اسید معده – به سمت بالا جریان یافته و از معده وارد مری، لوله‌ای که دهان شما را به معده شما متصل می‌کند، می‌شوند.
هنگامی که این اسید وارد مری می‌شود، می‌تواند به بافت تمام راه تا دهان و سینوس‌ها آسیب برساند. دکتر امید مهدی‌زاده، متخصص گوش، حلق و بینی در مرکز سلامت سنت جانز پروویدنس در کالیفرنیا، می‌گوید که برخی از اسیدها ممکن است وارد سیستم تنفسی نیز شوند. فرآیند آسیب رساندن اسید به بافت مری می‌تواند منجر به آروغ زدن بیش از حد و همچنین علائمی مانند تهوع، درد سوزش در قفسه سینه، مشکل در بلع و گلودرد مداوم شود.
نوشیدنی‌های گازدار
نوشیدنی‌های گازدار مانند نوشابه، آبجو و آب گازدار ممکن است باعث آروغ زدن بیش از حد شوند، زیرا دی اکسید کربن موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند مقدار هوا در معده شما را افزایش دهد، طبق گفته بیمارستان نیویورک-پرسبیتیریان. همانطور که دی اکسید کربن در بدن شما انباشته می‌شود، باید خارج شود که منجر به آروغ زدن می‌شود.
عدم تحمل غذایی
دکتر باکسر می‌گوید اگر در هضم یک غذای خاص مشکل دارید، این می‌تواند نشان‌دهنده عدم تحمل یا حساسیت غذایی خاصی باشد و این می‌تواند منجر به علائمی مانند درد شکم و گرفتگی، گاز و اسهال همراه با آروغ زدن بیش از حد شود.
طبق گفته کالج گوارش آمریکا (ACG)، حتی یک عدم تحمل جزئی نسبت به غذاهای خاص می‌تواند باعث آروغ زدن بیش از حد شود. به عنوان مثال، برخی از افراد فاقد آنزیمی هستند که برای هضم کربوهیدرات‌های پیچیده در روده کوچک مورد نیاز است، که می‌تواند منجر به آروغ زدن (و همچنین نفخ و باد شکم) هنگام مصرف این غذاها شود. برخی از مقصران رایج عبارتند از:
- سبوس
- کلم
- گل‌کلم
- بروکلی
- لوبیا
یکی دیگر از مقصران احتمالی محصولات لبنی است که حاوی قندهایی هستند که برخی از افراد فاقد آنزیم مورد نیاز برای هضم آن‌ها هستند، که به عنوان عدم تحمل لاکتوز شناخته می‌شود. در چنین افرادی، خوردن غذاها و نوشیدنی‌هایی مانند پنیرهای نرم، شیر و بستنی می‌تواند منجر به آروغ زدن بیش از حد و همچنین اختلالات گوارشی شود.
مصرف بیش از حد هوا
طبق گفته ACG، طبیعی است که در حین خوردن و آشامیدن مقدار مشخصی هوا ببلعید، اما این تنها موقعیتی نیست که ممکن است هوا را ببلعید. به عنوان مثال، افرادی که اضطراب را تجربه می‌کنند، ممکن است طبق گفته این سازمان، هوا را به طور بیش از حد ببلعند. دندان‌های مصنوعی نامناسب و قطره بینی مزمن نیز می‌توانند منجر به مصرف بیش از حد هوا، آروغ زدن، نفخ یا باد شکم شوند.
خوردن سریع یا وعده‌های غذایی بزرگ
دکتر باکسر می‌گوید عادات غذایی مانند خوردن بسیار سریع یا داشتن وعده‌های غذایی بزرگ و سنگین می‌تواند با تشویق شما به بلعیدن هوای اضافی، به آروغ زدن بیش از حد کمک کند. یک وعده غذایی بزرگ همچنین ممکن است خطر رفلاکس اسید را افزایش دهد که می‌تواند شانس آروغ زدن شما را حتی بیشتر کند.
گاستریت
گاستریت التهاب پوشش معده است. طبق گفته موسسه ملی بهداشت (NIH)، می‌تواند ناشی از تعدادی از مشکلات باشد، از جمله:
- استرس حاد
- برخی داروها
- عفونت‌ها
- شرایط التهابی مانند بیماری کرون
- رژیم غذایی نامناسب
علائم می‌توانند شامل آروغ زدن بیش از حد و همچنین درد قسمت بالای شکم، تهوع و گرفتگی شکم باشد. طبق گفته NIH، درمان به علت بستگی دارد اما ممکن است شامل آنتی بیوتیک‌ها و آنتی‌اسیدها باشد.
سندرم جویدن مجدد
دکتر فیروزی می‌گوید سندرم جویدن مجدد یک اختلال مرتبط با نحوه تعامل روده و مغز است. این منجر به برگشت غذای از معده می‌شود – حس بازگشت مقدار کمی غذا – معمولاً در عرض 10 دقیقه پس از پایان وعده غذایی. سپس غذای برگشتی دوباره جویده و بلعیده یا تف می‌شود.
از آنجایی که غذا هنوز شروع به هضم نشده است، مانند استفراغ یا رفلاکس اسید اسیدی نیست. سندرم جویدن مجدد ممکن است به دلیل نحوه بلعیدن هوای اضافی در حین خوردن و برگشت غذا، منجر به آروغ زدن بیش از حد شود. بر خلاف اختلال خوردن بولیمیا نروزا، افراد مبتلا به سندرم جویدن مجدد سعی در برگشت غذا ندارند، این بدون تلاش اتفاق می‌افتد.
دکتر باکسر خاطرنشان می‌کند: “سندرم جویدن مجدد بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده می‌شود، اما همچنین می‌تواند در بزرگسالان نیز رخ دهد.” او افزود که علت دقیق این بیماری به طور کامل مشخص نیست. “درمان معمولاً شامل تکنیک‌های درمانی رفتاری، مانند تنفس دیافراگمی و بیوفیدبک، برای بازآموزی فرآیند گوارش و کاهش دفعات وقوع برگشت غذا است.”
رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک (SIBO)
رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک (SIBO) زمانی رخ می‌دهد که افزایش غیر طبیعی در جمعیت باکتریایی در روده کوچک وجود داشته باشد. این معمولاً ناشی از یک بیماری یا جراحی شکمی است که منجر به کند شدن هضم غذا در دستگاه گوارش می‌شود. همچنین می‌تواند توسط شرایطی مانند بیماری کرون، دیابت یا بیماری سلیاک تحریک شود.
شاید جالب باشد بخوانید قند خون نرمال چند است ؟
دکتر باکسر می‌گوید: “با وجود باکتری‌های بیش از حد در روده کوچک شما، این می‌تواند به دلیل تولید گاز بیش از حد باعث آروغ زدن بیشتر شود.” او افزود که سایر علائم SIBO عبارتند از:
- درد شکم
- نفخ
- اسهال
- از دست دادن اشتها
- تهوع
- احساس ناخوشایند پری پس از غذا خوردن
- کاهش وزن ناخواسته
SIBO معمولاً با آنتی بیوتیک‌ها درمان می‌شود.
درمان و پیشگیری از آروغ زدن بیش از حد
دکتر فیروزی می‌گوید نحوه دقیق برخورد با آروغ زدن بیش از حد به علت آن بستگی دارد، اما اولین قدم خوب برای هر کسی کاهش رفتارهایی است که منجر به بلعیدن هوای بیش از حد می‌شود. او خاطرنشان می‌کند که این به معنای کاهش فعالیت‌هایی مانند:
- جویدن آدامس
- نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار
- خوردن خیلی سریع
- آه کشیدن مکرر
- سیگار کشیدن
دکتر باکسر می‌افزاید که تعیین غذاهای مشکل‌ساز نیز می‌تواند یک استراتژی مفید باشد. به عنوان مثال، یک رژیم غذایی حذف که برخی سبزیجات و لبنیات را از وعده‌های غذایی شما حذف و سپس به تدریج دوباره وارد می‌کند، اغلب می‌تواند بینش در مورد اینکه کدام غذاها و نوشیدنی‌ها ممکن است باعث مشکل شوند، ارائه دهد.
شاید جالب باشد بخوانید آیا فشار خون بالا باعث گرم شدن گوش‌ها می‌شود؟
داروهای بدون نسخه نیز می‌توانند تسکین موقتی ارائه دهند: دکتر باکسر می‌گوید: “اگر به دلیل آروغ زدن بیش از حد بسیار ناراحت هستید و به یک درمان سریع‌اثر نیاز دارید، آنگاه یک گزینه بدون نسخه مانند Gas-X می‌تواند اغلب مشکل را حل کند و همچنین نفخ را کاهش دهد.” “با این حال، به عنوان یک راه حل بلند مدت به آن تکیه نکنید.” به عنوان مثال، اگر نیاز دارید چند بار در هفته از این نوع داروها استفاده کنید، او پیشنهاد می‌کند با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.
درمان‌های خانگی برای رفع آروغ زدن
آروغ زدن بیش از حد می‌تواند آزاردهنده باشد و دلایل مختلفی از جمله بلع هوا، عدم تحمل غذایی، رفلاکس اسید و… داشته باشد. در حالی که درمان‌های پزشکی برای برخی از علل آروغ زدن وجود دارد، برخی درمان‌های خانگی نیز می‌توانند مفید باشند.
توجه: قبل از استفاده از هرگونه درمان خانگی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید، خصوصاً اگر آروغ زدن شما همراه با علائم دیگری مانند درد شدید شکم، خونریزی، کاهش وزن یا مشکل در بلع باشد.
برخی از درمان‌های خانگی موثر برای کاهش آروغ زدن عبارتند از:
- تغذیه مناسب:
- آهسته غذا بخورید: جویدن کامل غذا به کاهش بلع هوا کمک می‌کند.
- نوشیدنی‌ها را با نی ننوشید: این کار باعث می‌شود هوای بیشتری ببلعید.
- غذاهای گاززا را محدود کنید: غذاهایی مانند لوبیا، کلم، گل کلم، نوشابه‌های گازدار و برخی میوه‌ها می‌توانند باعث تولید گاز شوند.
- مصرف فیبر را به تدریج افزایش دهید: فیبر برای هضم سالم ضروری است، اما افزایش ناگهانی آن می‌تواند باعث نفخ و گاز شود.
- آب کافی بنوشید: هیدراته ماندن به هضم بهتر غذا کمک می‌کند.
- تغییرات سبک زندگی:
- سیگار را ترک کنید: سیگار کشیدن می‌تواند رفلاکس اسید را تشدید کند.
- استرس را مدیریت کنید: استرس می‌تواند بر سیستم گوارشی تأثیر بگذارد.
- ورزش کنید: فعالیت بدنی به هضم بهتر غذا کمک می‌کند.
- پس از غذا دراز نکشید: حداقل 2-3 ساعت پس از غذا دراز نکشید.
- گیاهان دارویی:
- زنجبیل: به هضم غذا کمک کرده و نفخ را کاهش می‌دهد.
- نعناع: خاصیت ضد نفخ دارد و به آرامش دستگاه گوارش کمک می‌کند.
- رازیانه: به هضم غذا کمک کرده و گاز روده را کاهش می‌دهد.
- زیره سبز: خاصیت ضد نفخ دارد و به هضم غذا کمک می‌کند.
- داروهای بدون نسخه:
- داروهای ضد اسید: برای کاهش اسید معده مفید هستند.
- داروهای ضد نفخ: به کاهش گاز روده کمک می‌کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
داشتن قسمت‌های گاه به گاه که بیش از حد معمول آروغ می‌زنید احتمالاً نگران‌کننده نیست، اما اگر آروغ زدن با گذشت زمان بدتر می‌شود، توصیه می‌شود با پزشک خود صحبت کنید، دکتر باکسر می‌گوید. اگر آروغ زدن همراه با علائمی مانند استفراغ ناگهانی یا درد شدید در قسمت بالای شکم پشت قفسه سینه باشد – که می‌تواند علائم حمله کیسه صفرا یا پانکراتیت باشد – پس او پیشنهاد می‌کند که در اسرع وقت، ترجیحاً در اورژانس دیده شوید.
